Παθήσεις του Προστάτη

Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη (ΚΥΠ)

Γενικά

Ο προστάτης αδένας είναι ένα όργανο που βρίσκεται μπροστά από την ουροδόχο κύστη στους άντρες, περιβάλλει την ουρήθρα και έχει μέγεθος σαν κάστανο. Ο προστάτης είναι υπεύθυνος για την παραγωγή και τον εμπλουτισμό του σπέρματος με το έκκριμα του και βοηθά την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Βρίσκεται υπό την επίδραση των ανδρικών ορμονών και το μέγεθος του αυξάνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Στις παθήσεις του προστάτη αδένα περιλαμβάνεται, εκτός από την Προστατίτιδα και τον Καρκίνο του Προστάτη, η Καλοήθης Υπερπλασία Προστάτη (ΚΥΠ), όπου το αυξημένο μέγεθος της μεταβατικής ζώνης του προστάτη αδένα είναι υπεύθυνο για τα αποφρακτικά φαινόμενα που εμφανίζονται στην κύστη και δημιουργούν τα συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα.

Αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, την ασθενή ροή και την ελαττωμένη ακτίνα της ούρησης, τη συχνουρία, την επιτακτικότητα κατά την ούρηση, τη νυκτουρία και τη διακεκομμένη ούρηση. Η βαρύτητα των συμπτωμάτων δεν σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος του προστάτη, τη μέγιστη ροή ούρησης κατά την εξέταση της ουροροομετρίας ή το υπόλειμμα ούρων που διαφαίνεται μετά από το υπερηχογράφημα ουροδόχου κύστης.

Διάγνωση

Η διάγνωση της ΚΥΠ γίνεται με την εξέταση του ασθενούς, τη λήψη προσεκτικού ιστορικού, την εύρεση τυχόν συσχέτισης με τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής, τη χρήση πιστοποιημένων ερωτηματολογίων, όπως το Διεθνές Ερωτηματολόγιο Συμπτωματολογίας Προστάτη (IPSS – International Prostate Symptom Score), τα οποία χρησιμεύουν τόσο στην αρχική εκτίμηση του ασθενούς όσο και την παρακολούθησή του μετά από τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Οι εργαστηριακές εξετάσεις και τα εργαλεία που χρησιμεύουν στη διάγνωση της ΚΥΠ είναι το Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (PSA), η Καλλιέργεια Ούρων, το Ημερολόγιο Ούρησης, το Υπερηχογράφημα Νεφρών/Κύστης/Προστάτη προ και μετά ούρησης, η Ουροροομετρία κ.α..

Φαρμακευτική αγωγή

Βάσει των κατευθυντήριων οδηγιών της Ευρωπαϊκής και της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρίας, η φαρμακευτική αγωγή για την ΚΥΠ συνίσταται από τις ακόλουθες κατηγορίες φαρμάκων:

• Α-αναστολείς (α-blockers): Δραστικές ουσίες όπως η Αλφουζοσίνη, η Ταμσουλοσίνη και η Σιλοδοξίνη αποτελούν την θεραπεία πρώτης γραμμής για την ΚΥΠ. Η δράση τους είναι άμεση και ξεκινά λίγες ώρες μετά την αρχική χορήγηση. Όλες οι αντίστοιχες ουσίες θεωρείται ότι έχουν παρόμοια δράση και δεν έχει τεκμηριωθεί μέσω κλινικών μελετών η υπέροχη κάποιας έναντι των υπολοίπων. Οι συχνότερες παρενέργειες που προκαλούν οι α-αναστολείς είναι η μικρή πτώση της Αρτηριακής Πίεσης και η Παλίνδρομη Εκσπερμάτιση.
• Αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης: Δραστικές ουσίες όπως η Φιναστερίδη και η Ντουταστερίδη είναι κατάλληλες για ασθενείς με μεγαλύτερου μεγέθους προστάτη (>40 ml). Έχουν δείξει ότι προστατεύουν τους ασθενείς από πιθανή επίσχεση ούρων και την εμφάνιση αιματουρίας.
• Συνδυασμός α-αναστολέων και 5α-ρεδουκτασών.
• Αντιχολινεργικά φάρμακα τα οποία χρησιμεύουν σε ασθενείς που εμφανίζουν κυρίως ερεθιστικά συμπτώματα, όπως η επιτακτικότητα και η συχνουρία.
• Συνδυασμός α-αναστολέων και αντιχολινεργικών φαρμάκων.

Χειρουργική Αντιμετώπιση

Οι ενδείξεις για τη χειρουργική αντιμετώπιση της ΚΥΠ χωρίζονται στις σχετικές, που αφορούν στην επιδείνωση της συμπτωματολογίας, και τις απόλυτες, οι οποίες είναι:

• Οξεία Επίσχεση Ούρων
• Χρόνια Επίσχεση Ούρων
• Αιματουρία
• Λιθίαση Κύστης
• Εκκόλπωμα Κύστης
• Υποτροπιάζουσες Ουρολοιμώξεις

Περισσότερες πληροφορίες για τη χειρουργική αντιμετώπιση της ΚΥΠ.

Προστατίτιδα

Γενικά

Η Βακτηριακή Προστατίτιδα είναι μια πάθηση που προκαλείται από την μόλυνση του προστάτη αδένα από μικρόβια.

Σύμφωνα με το National Institute of Diabetes, Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) οι προστατίτιδες χωρίζονται σε 4 κατηγορίες, προκειμένου να διαφοροποιείται η Βακτηριακή Προστατίτιδα (είτε με επιβεβαιωμένη διάγνωση ή υπό διερεύνηση) από το Χρόνιο Πυελικό Άλγος.

Οι κατηγορίες αυτές είναι:

• Τύπου 1: Οξεία Βακτηριακή Προστατίτιδα
• Τύπου 2: Χρόνια Βακτηριακή Προστατίτιδα
• Τύπου 3: Χρόνια Αβακτηριακή Προστατίτιδα
• Τύπου 3^α: Φλεγμονώδες Σύνδρομο Χρόνιου Πυελικού Άλγους
  Χαρακτηρίζεται από πυοσφαίρια στο δείγμα, μετά από μάλαξη του προστάτη.
• Τύπου 3^β: Μη Φλεγμονώδες Σύνδρομο Χρόνιου Πυελικού Άλγους
  Χαρακτηρίζεται από έλλειψη πυοσφαίριων στο δείγμα, μετά από μάλαξη του προστάτη.
• Τύπου 4: Ασυμπτωματική Φλεγμονώδης Προστατίτιδα

Παρουσιάζει ιστολογική εικόνα Προστατίτιδας.

Διάγνωση

Η διάγνωση της Προστατίτιδας πραγματοποιείται βάσει της κλινικής εικόνας και της συμπτωματολογίας του ασθενούς. Τα συχνότερα συμπτώματα στην Οξεία Προστατίτιδα είναι πυρετός, πόνος και συμπτώματα του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος (LUTS), όπως συχνουρία και πόνος κατά την ούρηση. Ο πόνος εμφανίζεται συχνότερα στον προστάτη και λιγότερο συχνά στο περίνεο, στο όσχεο, στο πέος, στην ουροδόχο κύστη και χαμηλά στην πλάτη.

Η Χρόνια Προστατίτιδα είναι το κυριότερο αίτιο υποτροπιαζόντων ουρολοιμώξεων στον άνδρα και η διάγνωση και η κατηγοριοποίησή της γίνεται με την εξέταση Stamey – Mears. Η διάγνωση της Οξείας Προστατίτιδας πραγματοποιείται με την καλλιέργεια ούρων, κατά την οποία απομονώνονται τα παθογόνα μικρόβια που προκαλούν τη νόσο.

Θεραπεία

Η θεραπεία της Οξείας Προστατίτιδας περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιβιοτικών με έγχυση, τα οποία περιλαμβάνουν την ευρέως φάσματος πενικιλίνη, τις κεφαλοσπορίνες 3^ης γενιάς και τις φθουοροκινολόνες, ενώ στην αρχική φάση μπορεί να συνδυαστούν με αμινογλυκοσίδες και το διάστημα της θεραπείας είναι 2-4 εβδομάδες.

Φάρμακα εκλογής είναι οι φθουοροκινολόνες, όπως η σιπροφλοξασίνη και η λεβοφλο-ξασίνη.

Στη Χρόνια Προστατίτιδα το διάστημα της θεραπείας εξαρτάται από την κλινική εμπειρία του γιατρού, αλλά συνήθως κυμαίνεται στις 4-6 εβδομάδες μετά την αρχική διάγνωση.

Καρκίνος του Προστάτη

Γενικά

Ο Καρκίνος του Προστάτη είναι η τρίτη πιο κοινή πάθηση του Προστάτη, εκτός της Καλοήθους Υπερπλασίας του Προστάτη (ΚΥΠ) και της Προστατίτιδας.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη κακοήθεια στους άνδρες στην Ευρώπη. Αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα στις προηγμένες χώρες, λόγω της ύπαρξης μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων που αποτελούν υποψήφιους για να διαγνωστούν με καρκίνο και των πιθανών επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν εξαιτίας της υπερδιάγνωσης και κατ’ επέκταση της υπέρθεραπείας της πάθησης.

Υπάρχουν τρεις παράγοντες που προδιαθέτουν την ύπαρξη Καρκίνου του Προστάτη:

• Η ηλικία
• Η εθνικότητα
• Η κληρονομικότητα

Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι η ύπαρξη ενός συγγενή 1^ου βαθμού με διαγνωσμένο καρκίνο διπλασιάζει τις πιθανότητες για ανίχνευση κακοήθειας.

Διάγνωση

Η ανίχνευση της πιθανότητας ύπαρξης Καρκίνου του Προστάτη πραγματοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας και της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρείας και περιλαμβάνει την δακτυλική εξέταση του προστάτη και την ανάλυση για το Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (PSA), κάθε δύο χρόνια, μετά την ηλικία των 50 ετών.

Το PSA είναι μια πρωτεΐνη που εκκρίνεται από τον προστάτη. Αυτή η πρωτεΐνη αυξάνεται στον οργανισμό με την ύπαρξη κακοήθειας, αμέσως μετά την εκσπερμάτωση και όταν ο άντρας έχει Προστατίτιδα, μετά από δακτυλική εξέταση. Για αυτόν τον λόγο, παρότι είναι μια ειδική εξέταση για την ύπαρξη Καρκίνου του Προστάτη, η ευαισθησία της επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες.

Γενικότερα, οι ακόλουθες οδηγίες βοηθούν στη διάγνωση της νόσου:

• Το PSA πρέπει να πραγματοποιείται σε όλους τους άνδρες που έχουν κλείσει το 50^ο έτος
• Η ανίχνευση για τον Καρκίνο του Προστάτη σταματάει μετά την ηλικία των 70 ετών
• Σε περίπτωση κληρονομικότητα στην οικογένεια, η εξέταση πρέπει να διενεργείται μετά τα 45 έτη
• Θα πρέπει να υπάρξει διερεύνηση εάν το PSA είναι > 1ng/ml για τους ασθενείς άνω των 40 ετών και > 2 ng/ml για τους ασθενείς άνω των 60 ετών

Η διάγνωση του Καρκίνου του Προστάτη πραγματοποιείται με την υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη βιοψία του προστάτη. Με τη βιοψία, γίνεται η ιστολογική διάγνωση, ο προσδιορισμός της έκτασης και η διαφοροποίηση της κακοήθειας βάσει της βαθμολογίας Gleason Score. Αυτοί οι παράγοντες μας βοηθούν να προβλέψουμε την πιθανότητα για βιοχημική υποτροπή στους τοπικά εκτοπισμένους ή τοπικά προχωρημένους καρκίνους.

Πιο συγκεκριμένα:

• Ασθενείς χαμηλού κινδύνου θεωρούνται όσοι έχουν PSA < 10 ng/ml, Gleason Score (GS) < 7 και στάδιο νόσου CT1-2a.
• Ασθενείς ενδιάμεσου κινδύνου θεωρούνται αυτοί που έχουν PSA 10-20 ng/ml, GS = 7 και στάδιο cT2b.
• Ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι αυτοί με PSA > 20 ng/ml, GS > 7 και στάδιο νόσου > Τ2c ή παρουσία θετικών λεμφαδένων.

Θεραπεία

Παρακολούθηση

Προτείνεται σε ασθενείς με μικρή πιθανότητα για εξέλιξη της νόσου ή εκείνους με προχωρημένη νόσο που δεν είναι κατάλληλοι για ριζική θεραπεία λόγω μικρού προσδόκιμου ζωής ή συννοσηρότητας.

Χειρουργική αφαίρεση

Η χειρουργική αφαίρεση της κακοήθειας πραγματοποιείται είτε με ανοικτή επέμβαση ή με τη διενέργεια κάποιας ελάχιστα επεμβατικής τεχνικής (λαπαροσκοπικά ή Ρομποτικά με την υποβοηθούμενη μέθοδο Da Vinci). Οι στόχοι της επέμβασης είναι το βέλτιστο δυνατό ογκολογικό αποτέλεσμα, η διατήρηση της εγκράτειας και της στυτικής λειτουργίας.

Κατά τη χειρουργική επέμβαση αφαιρείται ο προστάτης μαζί με τις σπερματοδόχους της κύστης, και εν συνεχεία η κύστη με την ουρήθρα.

Είναι μια επιλογή που προτείνεται σε όλους τους ασθενείς με εντοπισμένη ή τοπικά προχωρημένη νόσο στο πλαίσιο της πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης, σε συνδυασμό με λεμφαδενικο καθαρισμό και διατήρηση των αγγείονευρώνων δεματιών.

Ακτινοβολία

Στην περίπτωση αυτή ακτινοβολείται η περιοχή του προστάτη και μπορεί να γίνει είτε ως εναλλακτική λύση έναντι του χειρουργείου σε εντοπισμένη νόσο, είτε συμπληρωματικά σε τοπικά προχωρημένη νόσο, στο πλαίσιο της πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης.

Ορμονοθεραπεία

Κατά την ορμονοθεραπεία πραγματοποιείται ανδρογονικός αποκλεισμός, ουσιαστικά χημικός ευνουχισμός και έχει απόλυτη ένδειξη στην αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου.

Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις παθήσεις του προστάτη, μπορείτε να επικοινωνήσετε απευθείας με τον κ. Δελλή, χρησιμοποιώντας τη σελίδα Επικοινωνίας.